İdare Hukuku Nedir?
İdare hukuku, devletin yürütme organı olan idarenin faaliyetlerini ve bu faaliyetler sırasında bireylerle olan ilişkilerini düzenleyen bir hukuk dalıdır. Temel amacı kamu yararını gerçekleştirmek olup, idarenin işlemlerinin hukuka uygun bir şekilde yapılmasını sağlamaktır. İdare hukuku, anayasal temellere dayanır ve kamu gücünü kullanan idarenin geniş takdir yetkisi doğrultusunda yürüttüğü işlemleri denetler.
İdarenin gerçek kişiler ve kamu tüzel kişileri üzerindeki işlemleri hukuki uyuşmazlıklar doğurabilir. Bu işlemler hukuka aykırı olduğunda, söz konusu uyuşmazlıkların çözümü için idari başvuru süreçleri devreye girer. Eğer bu başvurular sonuç vermezse, idare avukatları tarafından idari davalar açılabilir.
İptal Davaları Nedir?
İptal davaları, idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu veya maksat açısından hukuka aykırı olması durumunda, menfaatleri ihlal edilen kişiler tarafından açılan davalardır. İptal davaları, idari yargının en büyük bölümünü oluşturur ve idare avukatlarının en çok baktığı davalar arasındadır.
Uygulamada En Çok Karşılaşılan İptal Davaları:
- Kamu görevinden veya devlet memurluğundan çıkarma işlemine karşı açılan davalar,
- Uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması gibi disiplin cezalarına karşı açılan davalar,
- Atama, nakil, görevde yükselme, unvan değişikliği ve parasal haklar nedeniyle açılan davalar (örneğin, eş durumu tayin davaları),
- İmar mevzuatından kaynaklanan davalar (yıkım kararları, imar para cezaları, yapı kayıt belgesinin iptali),
- Öğrenciyle ilgili okul ilişiğinin kesilmesi veya not tespiti gibi konulara karşı açılan davalar,
- İhale mevzuatından doğan davalar (ihaleden yasaklama, şikayet ve itirazen şikayet davaları),
- Memuriyete atanma şartlarının kaybedilmesi nedeniyle göreve son verme işlemlerine karşı açılan davalar,
- Müstafi sayılma işlemine karşı açılan davalar.
Bu davalar sınırlı olmamakla birlikte, Anayasa’nın 125. maddesinde yer alan “idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır” hükmü gereğince, idarenin tüm işlemlerine karşı iptal davası açılabilir.